اولین مورد سقوط هواپیمای تجاری در 1938
به گزارش راهبرد معاصر؛ اتفاق اخیر و سقوط بویینگ 737 که ناشی از یک اشتباه پدافندی بود ما را بر آن داشت تا نسبت به اتفاقات مشابه این اتفاق در گذشته تحقیق کنیم، جستجوهای اولیه ما در صفحات وب ما را به حدود 30 مورد از این سقوطها رساند، البته از این سی مورد حدود 15 مورد از مواردی بودند که توسط نیروهای شبه نظامی یا در زمان جنگ منهدم شده اند، این موارد بی تشابه به مورد اخیر نیستند، حدود 14 مورد هم بوده که در زمان صلح و شبه صلح رخ داده است، البته اشتباه اشتباه است و سوابق گذشته دلیلی بر تکرار آن در فردا نیست؛ ولی احتمال وقوع چنین امری دور از تصور نیست.
این سوابق نشان میدهند حداقل از دهه 30 میلادی انهدام هواپیماهای غیرنظامی سابقه دارد، در این مطلب به برخی از این سوانج اشاره میشود.
دهه 60 میلادی
پرواز ایرفلوت 902 یک پرواز داخلی از خاباروفسک به مسکو بود. در 30 ژوئن سال 1962 ، لاشه آن در 28 کیلومتری (17 مایل) شرق فرودگاه کراسنویارسک در زمینی مسطح پیدا شد. هیچ بازمانده ای وجود نداشت. یک سوراخ با نشانه هایی از آتش سوزی در قسمت بدنه کابین بدنه دیده میشد که مطابق با اثر موشک ضد هوایی بود، واقعیت این بود که یک موشک دفاع هوایی در یک تمرین دفاعی در منطقه به سمت هواپیما منحرف شده بود
در این سال یک هواپیما تی 39 متعلق به هواپیمایی سابرایرلاینر آمریکا در آلمان شرقی توسط یک جنگنده میگ 19 مورد اصابت قرار گرفت و سرنشینان آن کشته شدند.
11 سپتامبر 1968 یک هواپیمای خطوط هوایی ایرفرانس هنگام پرواز از جزیره كورسكا به نیس سقوط کرد و 95 نفر از مسافران آن کشته شدند، در سال 2011 اعلام شد این سقوط بر اثر اشتباه ارتش فرانسه رخ داده است.
دهه 70 میلادی
پرواز 114 هواپیمایی لیبی یک پرواز منظم و برنامه ریزی شده از طرابلس از طریق بنغازی به قاهره بود. ساعت 10:30 در 21 فوریه 1973 ، بوئینگ 727 طرابلس را ترک کرد ، اما به دلیل ترکیبی از آب و هوای بد و خرابی تجهیزات در شمال مصر حوالی ساعت 13:44 (به وقت محلی) گم شد و این هواپیما وارد حریم هوایی تحت کنترل اسرائیل بر فراز شبه جزیره سینا شد و توسط دو جنگنده اسرائیلی F-4 رهگیری شد و از فرود امتناع ورزید، این هواپیما نیز مورد اصابت موشک قرار گرفت. از 113 نفر در هواپیما ، پنج نفر زنده مانده ماندند.
یک هواپیمای غیرنظامی بویینگ 707 بود که در 20 آوریل 1978 ، در نزدیکی مورمانسک، اتحاد جماهیر شوروی، هواپیما پس از آنکه فضای هوایی شوروی را نقض کرد و نتوانست به رهگیران شوروی پاسخ دهد توسط جنگنده های سوخو 15 اتحاد جماهیر شوروی مورد اصابت موشک قرار گرفت. در این حادثه دو مسافر جان باختند و 107 مسافر و خدمه پس از فرود اضطراری در دریاچه یخ زده ، جان سالم به در بردند.
دهه 80 میلادی
در تاریخ 27 ژوئن 1980 ، یک مک دانل داگلاس DC-9-15 در میان مسیر سقوط کرده و در نزدیکی جزیره ایتالیایی یوستیکا سقوط کرد، این در حالی بود که از مسیر بولونیا به پالرمو می رسید. تمام 81 نفر در هواپیما کشته شدند. علت آن موضوع بحث و جدال چندین دهه شد. این هواپیما ممکن است در عملیات نظامی که میان ناتو و لیبی در گرفته بود به طور تصادفی منهدم شده باشد. در 23 ژانویه 2013 ، دادگاه عالی جنایی ایتالیا حكم داد كه شواهد و مدارك روشنی "فراوان" وجود دارد مبنی بر سقوط این پرواز توسط موشك وجود دارد.
در 8 فوریه 1980 هواپیمای مسافربری یاک 40 خطوط هوایی آنگولا، در نزدیکی ماتالا، آنگولا با از دست دادن همه سرنشینان هواپیما از جمله چهار خدمه و 15 مسافر سقوط کرد . گزارش ایکائو حاکی از این بود که به طور تصادفی یاک 40 مورد اصابت موشک یک جنگنده قرار گرفته و سقوط کرد. گزارش های تایید نشده از احتمال حمله یک جنگنده زامبیا شنیانگ جی 6 زامبیایی خبر می دهد.
هواپیمای وزیر امور خارجه الجزایر که برای میانجی گری میان ایران و عراق در حال تردد بود در سال 1362 در مثلث مرزی ایران-عراق-ترکیه ساقط شد، پس از گذشت حدود ۳۶ سال از سرنگونی هواپیمای وزیر خارجه پیشین الجزایر و ۱۳ الجزایری دیگر در مرز ایران، عراق و ترکیه، وزیر دفاع سابق الجزایر فاش کرد که دیکتاتور سابق عراق در این حمله دست داشته و رئیس جمهوری اسبق الجزایر روی این قضیه سرپوش گذاشته است.
پرواز هوایی 007 خطوط هوایی کره ای، یک هواپیمای هواپیمایی غیرنظامی کره ای بوئینگ 747 کره ای بود که توسط یک رهگیر سوخو 15 اتحاد جماهیر شوروی در 1 سپتامبر 1983 ، در نزدیکی جزیره مونرون درست در غرب جزیره ساخالین سقوط کرد. 269 مسافر و خدمه، از جمله لاری مک دونالد، نماینده کنگره ایالات متحده، در KAL 007 قرار داشتند، هیچ کس در این پرواز زنده نماند. خطای سیستم ناوبری هواپیما آن را به خاک شوروی برده بود و جنگنده های شوروی که در یک رزمایش در اوج جنگ سرد بودند، این هواپیما را هدف قرار دادند.
در 4 سپتامبر 1985 (در طول جنگ اتحاد جماهیر شوروی و افغانستان)، یک هواپیمای آنتونوف آن-26 (ثبت YA-BAM)هواپیمایی باختر توسط یک موشک ضدهوایی در نزدیکی قندهار مورد اصابت گلوله قرار گرفت. این هواپیما دارای 47 مسافر و 5 خدمه بود و در یک پرواز برنامه ریزی شده از قندهار به فراه پرواز کرده بود. این پرواز بازمانده ای نداشت
در یازدهم ژوئن 1987 ، یک هواپیمای آنتونوف 26 (ثبت شده YA-BAL)هواپیمایی باختر افغانستان توسط یک موشک در نزدیکی خوست منهدم شد و 53 نفر از 55 نفری که در هواپیما بودند را کشت. هواپیما در حال پرواز از قندهار به کابل بود.
در 14 اکتبر 1987 ، یک لاکهید L-100 که متعلق به شرکت سوئیسی زیمکس بود و حدود چهار دقیقه پس از عزیمت از فرودگاه کویتو آنگولا منفجر شد. این حمله توسط یک پرتابه ناشناخته که توسط جنگجویان ناشناس در طول جنگ داخلی آنگولا شلیک شده بود، مورد اصابت قرار گرفت. چهار خدمه و دو مسافر جان باختند یک نفر نیز به شدت مجروح شد.
در 6 نوامبر 1987، یک تاکسی هوایی مالاوی 7Q-YMB هنگام پرواز داخلی از بلانتایر مالاوی به لیونونگوا منفجر شد. برنامه پرواز آن را به موزامبیک، جایی که جنگ داخلی در جریان بود، برد. این هواپیما در نزدیکی شهر موزامبیک اولونگوه منفجر شد. هشت سرنشین و دو خدمه در دم جان باختند.
در سپتامبر سال 1993 ، سه فروند هواپیمای متعلق به ترانس جورجیا با موشک در سوخومی ، آبخازیا و جورجیا منفجر شدند. اولین مورد یک توپولوف 134 در 21 سپتامبر 1993 توسط یک موشک در حین فرود به زمین منهدم شد. هواپیمای دوم، یک توپولوف 154، یک روز بعد نیز در حال تقرب به زمین هدف قرار گرفته شد.
دهه 2000
در 20 آوریل 2001 ، یک فروند هواپیمای آب نشین سسنا ای-185 توسط یک فروند هواپیمای دراگن فلای نیروی هوایی پرو بر فراز مرز استان مارکیشین پرو هدف قرار گرفته شد. دو نفر از چهار مسافر در هواپیما کشته شدند ، یک کشیش مسیحی آمریکایی به نام رونی بوور و دختر خردسالش کشته و خلبان کوین دونالدون به شدت زخمی شد. این حادثه در حین برنامه انکار پل هوایی رخ داده است ، هنگامی که یک هواپیمای نظارتی CIA هواپیمای شناور را به عنوان حامل مواد مخدر مشکوک شد و به نیروی هوایی پرو هشدار داد و در نتیجه مورد هدف قرار گرفت.
در 4 اکتبر 2001 ، پرواز 1812 هواپیمایی سیبری، یک توپولوف 154، در طی مسیر دریای سیاه از مسیر تل آویو به نووسیبیرسک در روسیه سقوط کرد. اگرچه این ظن فوری مربوط به حمله تروریستی بود ، اما منابع آمریکایی ثابت کردند که این هواپیما با یک موشک سطح به هوا S-200 برخورد کرده که در طی یک تمرین نظامی اوکراین از شبه جزیره کریمه شلیک شده بود این موضوع توسط مسکو نیز تایید شد. کمیته حمل و نقل بین المللی اعلام کرد همه در هواپیما (66 مسافر و 12 خدمه) جان باختند. رئیس جمهور اوکراین لئونید کوچما و چند فرمانده ارشد ارتش تسلیت خود را به بستگان قربانیان ابراز کردند. دولت اوکراین مبلغ 200000 دلار غرامت به خانواده های هر مسافر و خدمه که هنگام سقوط هواپیما درگذشتند، پرداخت کرد. آنها در مجموع 15 میلیون دلار غرامت برای این حادثه پرداخت کردند.
دهه 2010
در 17 جولای 2014، پرواز خطوط هوایی مالزی پرواز، یک بوئینگ 777 در مسیر پرواز از آمستردام به کوالالامپور، توسط یک سامانه موشکی سطح به هوا بوک روسی منهدم شد. تمام 283 مسافر از جمله 80 کودک و 15 خدمه کشته شدند. تیم تحقیقات مشترک ادعا كرد كه این موشك توسط شورشیان تحت حمایت روسی در نزدیكی دونتكس، اوکراین در جریان نبرد شلیک شده است. رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین اتهامات مربوط به دخالت روسیه را تکذیب کرد. این اتفاق کشنده ترین فاجعه هواپیمایی بوده است.